Bài 2: Công cụ phát triển Go

Bộ công cụ phát triển phần mềm hay thường được gọi là SDK là công cụ quan trọng nhất mà bên tạo ra một ngôn ngữ lập trình cung cấp cho chúng ta bởi thông qua công cụ này, chúng ta có thể chuyển những file mã nguồn (văn bản mà chúng ta đã viết theo cú pháp ngôn ngữ đó) thành các file thực thi được trên môi trường vừa chuyển xong hoặc trên các môi trường khác. Quá trình chuyển này được gọi là biên dịch (compling) hoặc thông dịch (interpreting).


Ngôn ngữ dùng trình biên dịch được gọi là ngôn ngữ biên dịch. C/C++, Pascal, Go, v.v... là những ngôn ngữ biên dịch. Các ngôn ngữ thông dịch như PHP, python, v.v... Java, C# là trường hợp đặc biệt khi bao gồm cả 2 quá trình biên dịch (ra mã giả) và thông dịch (từ mã giả).

SDK

Go cung cấp gói SDK tại địa chỉ https://golang.org/dl/ . Tùy theo hệ điều hành đang dùng mà sẽ có bộ công cụ phát triển phù hợp. Hiện tại Go cung cấp bộ cài đặt trên các hệ điều hành Windows, OS X, Linux và FreeBSD. Các hệ điều hành khác cần phải biên dịch từ bộ mã nguồn. Chúng ta cũng có thể tự cài đặt trên 4 hệ điều hành trên từ mã nguồn này. Một cách cài đặt khác là sử dụng các tool do bên thứ ba cung cấp như apt-get trên Ubuntu hay homebrew trên OS X. Bài này chỉ hướng dẫn cách cài đặt từ bộ cài đặt có sẵn cho Windows, Linux, OS X và FreeBSD.

Phiên bản hiện tại của Go là 1.7. Trang download của Go cung cấp các gói cài đặt như hình sau:

Windows

Go cung cấp 2 bộ cài đặt trên Windows: file nén chứa các file thực thi và file cài đặt msi. Lưu ý là chúng ta cần xác định chúng ta đang sử dụng Windows 32 bit hay 64 bit để chọn bộ cài đặt phù hợp. Nếu chưa biết bạn có thể thực thi lệnh systeminfo trong Cmd hoặc PowerShell sau đó xem thông tin System Type. Nếu là x64-based PC thì đó là 64bit, 32bit thì giá trị là x86-based PC.

Sau khi xác định được loại hệ điều hành đang sử dụng, chúng ta chọn đúng bộ cài đặt cho loại hệ điều hành để tải về:

- Với gói cài đặt MSI, chúng ta chỉ đơn giản thực thi nó và làm theo hướng dẫn, chúng ta sẽ có bộ công cụ phát triển Go, mặc định cài tại C:\Go, biến môi trường GOROOT cũng được tạo tự động và $GOROOT\bin sẽ được thêm tự động vào biến môi trường PATH. 

- Với gói cài đặt từ file zip, chúng ta phải tự xả file nén vào thư mục chứa bộ công cụ phát triển mà chúng ta muốn. Lưu ý là không nên chọn đường dẫn cài đặt chứa thư mục có khoảng trắng ở tên. Trong trường hợp này, chúng ta phải tự khai báo biến GOROOT và thêm $GOROOT\bin vào biến PATH. (1)

OS X, Linux và FreeBSD

Go cung cấp gói cài đặt trong file nén tar.gz và gói pkg dành riêng cho OS X. Cùng họ Unix nên để kiểm tra phiên bản hệ điều hành 32 hay 64 bit trên Linux, OS X và FreeBSD chúng ta dùng lệnh uname -a nhập trong Terminal. Kết quả có chuỗi x86-64 hay amd64 tức là chúng ta đang xài 64 bit, 32 bit sẽ có giá trị chứa i686 hay i386. Trên Mac OS X Go chỉ cung cấp gói 64 bit.

Tiếp theo, chúng ta tải gói tar.gz phù hợp và xả vào thư mục /usr/local/go hoặc thư mục tùy chọn. Sau đó chúng ta cần khai báo biến môi trường GOROOT và thêm vào biến môi trường PATH với lệnh export trên Terminal. Để đảm bảo chỉ phải khai báo 1 lần, chúng ta cần thêm khai báo này vào file /etc/profile (mọi user đều dùng được) hoặc $HOME/.profile (chỉ có hiệu lực với tài khoản khai báo)

#export GOROOT=/usr/local/go
#export PATH=$PATH:$GOROOT/bin

Với gói pkg cho OS X thì sau khi chạy và làm theo hướng dẫn, bộ công cụ phát triển sẽ được cài đặt và biến môi trường cũng sẽ được khai báo tự động.

Khai báo thư mục làm việc

Việc này không bắt buộc nhưng Go khuyến khích khai báo thư mục làm việc và Go hỗ trợ biên dịch và các công cụ khác tại thư mục làm việc rất tốt. Để khai báo thư mục làm việc, chúng ta đơn giản chỉ việc khai báo biến môi trường GOPATH. Ví dụ: export GOPATH=/home/local/golang  là khai báo GOPATH trên Linux cho thư mục làm việc tại /home/local/golang.

Tại thư mục làm việc, chúng ta cần tạo 3 thư mục con: src, pkg và bin. Thư mục src cho các file mã .go, .c, v... Thư mục pkg cho các file đã biên dịch có định dạng .a. Thư mục bin chứa các file thực thi.

Kiểm tra việc cài đặt bộ công cụ phát triển

Để kiểm tra xem việc cài đặt có thành công hay không, chúng ta chỉ đơn giản thực thi go trong Command Prompt hoặc Terminal. Nếu hiện các thông tin về go là chứng tỏ cài đặt thành công như hình sau:

Bài tiếp theo là Môi trường phát triển tích hợp (IDE) cho Go. 

Tóm tắt:

- Go là ngôn ngữ biên dịch.

- Go cung cấp SDK cho các môi trường Windows, OS X, Linux và FreeBSD. Chi tiết tại http://golang.org/dl/

- SDK của Go có thể được cài từ bộ cài đặt hoặc qua các công cụ của bên thứ ba như homebrew trên OS X hay apt-get trên Linux.

- Cần cấu hình GOROOT, GOPATH và thêm thư mục $GOPATH/bin vào biến môi trường path.

(1) Cách khai báo biến môi trường trên Windows:

- Vào Control Panel, chọn System rồi chọn Advanced hoặc Advanced System Settings. 

- Chọn nút Environment Variables  và tiến hành khai báo GOROOT, GOPATH ở System Variables và thêm $GOROOT\bin vào biến Path cũng ở System Variables bằng cách nhấn đúp dòng Path hoặc chọn dùng này và chọn Edit rồi thêm đường dẫn vào. Như trong hình là C:\go\bin. Lưu ý các đường dẫn ngăn cách nhau bằng dấu ;